قوانین و استاندارد سیستم اعلام حریق

قوانین و استاندارد سیستم اعلام حریق

آشنایی با استاندارد های اعلام حریق

سیستم های اعلام حریق دارای استانداردهای مختلفی است که به طور کلی میتوان به دو دسته مهم تقسیم بندی نمود

استاندارهای مطرحی که جهت طراحی ونصب سیستم مورد استفاده قرار میگیرند مثل NFPA72- BS5839- EN54 –- قوانین سازمان آتش نشانی ایران

استاندارهای مطرحی که جهت کیفیت ساخت قطعات استفاده شده درسیستم می باشد مثل LPCB – UL – VDS – استاندارد ملی ایران

آشنایی با استاندارد های طراحی ونصب اعلام حریق NFPA

طراحی و اجرای یک سیستم اعلام حریق مورد قبول در مکان های مختلف مستلزم رعایت قوانین خاصی است که استاندارد های متفاوتی این قوانین را بیان کرده اند. یکی از معتبرین استاندارهای مطرح که در طراحی ونصب یک سیستم اعلام حریق مورد استفاده قرار میگیرند میتوان از استانداردهای NFPA72 – نام برد . NFPAانجمن ملی آتش نشانی آمریکا American National Fire Protection Association می باشد. انجمن حفاظت از حریق در سال 1896 میلادی به عنوان یک سازمان غیر انتفاعی برای بالا بردن کیفیت زندگی و محافظت از جان مردم در برابر خطرات و حریق است که بخاطر این موضوع آمده است یک سری راهنمایی و استانداردهایی تایین کرده است که با رعایت آن از جان و مال محافظت می شود.

استاندارد NFPA در مقایسه با سایر سازمان های مشابه از ارجحیت بالاتری برخوردار است و تمامی سازمان های مشابه به استانداردهای آن اهمیت و احترام می گذارند. این امر سبب شده استاندارد NFPA به عنوان مرجع بین افراد شناخته شود.

تمامی سازندگان سیستم اعلام حریق سعی می کنند از استانداردهای اعلام حریق سازمان NFPA تبعیت کنند و تمامی محصولات خود را مطابق استاندارد بسازند تا بتواند استاندارد های معتبر جهانی را کسب کند.

این استاندارد با به روز کردن مداوم قوانین و ایجاد امنیت بالا سعی در ایجاد بالاترین و بهترین سطح ایمنی در برابر حریق را دارد. این استاندارد در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران در تمامی پروژه های صنعتی و ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد. مورد قبول آتش نشانی ایران می باشد که بر اساس آن تائیدیه های آتش نشانی را صادر می کند.

استاندارد NFPA72 موارد زیر را پوشش می دهد:

کاربردها، نصب، جانمایی، عملکرد، بازرسی، تست و تعمیر و نگهداری سیستم های اعلان حریق، ایستگاه های نظارت بر سیستم های آلارم، سیستم های گزارش دهی هشدارهای اضطراری عمومی، تجهیزات هشدار حریق و سیستم های ارتباطی اضطراری (ECS) و تجهیزات آنها.

برخی از استانداردهای NFPA72 :

مساحت هر زون 2000 متر مربع است. حداکثر طول زون 3000 متر مربع است.

طبق استاندارد تعداد المان ها هر زون 24 است ولی بهتر است حداکثر 20 عدد باشد.

هر طبقه ی مسکونی می تواند بر روی یک زون باشد.

چناچه سقف و کف کاذب ارتفاع بیشتر از 80 سانتی متر باشد نیاز به دتکتور است.

پیشنهاد می شود شستی های اعلام حریق در راه رو ها و طبقات بر روی یک زون مجزا قرار گیرد.

در مکان هایی که امکان وجود ولتاژ القایی است باید از کابل روکش دار استفاده شود.

سیم ها باید یک تیکه و در لوله مستقل و مجزا قرار گیرند.

در صورتی که فاصله هر پارتیشن (در صورت وجود پاتیشن) نصب شده تا سقف کمتر از 30 سانتی متر باشد باید برای آنجا دتکتور مجزا نصب کرد.

در صورتی که ارتفاع گچ بری سقف بیش از 50 سانتی متر باشد باید برای هر قسمت به طور مجزا دتکتور نصب کرد.

استاندارد BS5839

استاندارد BS5839 یک استاندارد انگلیسی در خصوص طراحی و اجرای سیستم های اعلان حریق است که آخرین نسخۀ آن در سال 2017 منتشر شده است. سادگی استفاده از این استاندارد باعث شده است که بیشتر پیمانکاران در پروژه های خود از این استاندارد استفاده کنند. همچنین لازم به ذکر است که نسخه 2013 این استاندارد توسط سازمان ملی استاندارد ایران، تحت عنوان استاندارد ملی اعلام حریق ترجمه فارسی و تدوین شده است.

برخی از دستورالعمل طراحی نقشه های اعلام حریق بر اساس استاندارد BS5839

1. براساس استاندارد ۵۸۳۹ BS حداکثر سطح تحت کنترل در شرایط نرمال می بایستی برای هر دتکتور حرارتی، مربعی با سطح مفید بیش از۵۰متر مربع یا دایره ای به شعاع ۲.۵ متر باشد. برای دتکتور دودی، مربعی با سطح مفید بیش از ۱۰۰ متر مربع یا دایره ای به شعاع ۷.۵ متر باشد و این حدود باید رعایت گردد.
2. از نظر مداری محل شستی اعلام حریق MCPدر ابتدای هر زون و قبل از دتکتورهاست.
3.  در انتهای هر زون یک المان با مقاومت ته خط مطابق با مشخصات تابلو کنترل مرکزی نصب گردد.
4. در پارکینگ از دتکتور با نرخ افزایش حرارت HR استفاده شود.
5. دتکتورهای انباری و پارکینگ در صورتیکه در یک قسمت باشند،روی یک زون قرار می گیرند و از طریق LED تفکیک می شوند.
6. جهت هرانباری یک دتکتور دود داخل انباری قرارگیرد و هر دتکتور به یک LED که در بیرون درب انباری است متصل میگردد.
7. اگر جلو انباریها راهرو وجود داشته باشد بایستی دتکتور دود درآن راهرو پیش بینی گردد.
8. موتورخانه هم به دتکتور دود و هم به دتکتور حرارت نیاز دارد می توان به جای آنها از دتکتور ترکیبی استفاده کرد.
9. برای موتورخانه های بزرگ زون مستقل لازم است.
10. در کنار راههای خروج از پارکینگ ولابی از جمله در کنار رمپ پارکینگ نصب شستی اعلام حریق MCP ضروری است.
11. هر طبقه از ساختمان روی یک زون مستقل قرار می گیرد مگر اینکه مساحت طبقه بیش از ۲۰۰۰ مترمربع یا تعداد دتکتور ها بیشتر از ۲۰ عدد (در نوع متعارف) باشد.
12. در پاگرد طبقات (فضای مشترک در ورودی آپارتمانها) در هر طبقه نیاز به دتکتور دودی می باشد (تعداد دتکتور بسته به ابعاد فضای مشترک می باشد) این دتکتورها معمولا روی زون طبقه قرار می گیرند.
13. در پاگرد طبقات و لابی نصب شستی اعلام حریق MCP نیز ضروری است . شستی و دتکتورهای راه پله معمولا روی زون راه پله قرار می گیرد.درصورتیکه درب دودبند بین راه پله و فضای مشاعات (روبروی آساسنسور) باشد ۲ عدد دتکتور و در غیر این صورت یک دتکتور دود کفایت میکند.دتکتور فضای مشاعات در صورت وجود درب دود بند روی زون طبقه قرار میگیرد .
14. در هر طبقه یک شستی اعلام حریق MCP مجاور راه پله نصب گردد . بهتر است این شستی در کنار فضای اسانسور ، نزدیک تجهیزات اطفای دستی باشد.
15. برای راه پله ها، از طبقه همکف تا بالاترین طبقه یک زون در نظر گرفته شود ولی شستی و دتکتور زیرزمین ها برروی زون زیر زمین مربوطه رسم شود.

16. در صورتی که هر طبقه فقط دارای یک واحد آپارتمان باشد نصب LED اجباری نیست، ولی اگر بیش از یک آپارتمان در هر طبقه باشد نصب یک عدد LED جلوی درب ورودی هر آپارتمان به منظور تفکیک در زون ضروری است.

17. در آشپزخانه از دتکتورحرارتی دمای ثابت HF استفاده شود.

1. آشپزخانه دوم نیاز به دتکتور جداگانه از نوع HFدارد .
2. در موتورخانه از دتکتورحرارتی دمای ثابت HF استفاده شود. همچنین درصورتیکه تجهیزات دودزا (مانند بویلر مازوت یا گازوییل سوز) نداشته باشد بهتر است از دتکتوری دود نیز بعنوان پشتیبان استفاده شود (نصب در نزدیک تابلوی کنترل و تجهیزات برق)

استاندارد  LPCB چیست ؟

 موضوع معرفی استانداردها و گواهینامه‌های بین‌المللی مرتبط با فن‌آوری ایمنی از حریق، یکی از مهم‌ترین رویکردهای شرکت تدبیر پژوهان امنیت در اطلاع‌رسانی عمومی و بین‌المللی است. اگرچه بسیاری از مخاطبین و مراجعه کنندگان باین سامانه، از این استانداردها و گواهینامه‌ها آگاه بوده و در خلال اجرای پروژه‌ها و یا بهره‌برداری از تأسیسات ایمنی موجود، از آنها استفاده می‌کنند، لیکن طیف گسترده دیگری از مخاطبین، طی ارتباطات تلفنی و اینترنتی از اختصاص بخشی با این عنوان و محتوی استقبال کرده‌اند که در این قسمت، به گواهینامه LPCB و در فرصت مقتضی دیگری به معرفی مدارک، گواهینامه‌ها و استانداردهایی همچون: NFPA, BSI, UL, ULC, FM, Vds ،EN3, FPA, FS پرداخته می‌شود.

 موسسه تحقیقات ساختمان BRE (Building Research Establishment) با سابقه ۹۰ سال در انگلستان دارای دو واحد اصلی به نام‌هایBRE Group  و  BRE Globalاست که هر یک به تنهایی وظیفه تحقیقات، تست و صدور تأییدیه‌ها در زمینه ایمنی ساختمان‌ها را برعهده دارند.

  LPCB ( Loss Prevention Standards Board ) یک مارک تأییدشده توسط  BRE Global ویژه محصولات صنعت ایمنی از حریق است و طبق خط‌مشی اصلی BRE Global ، مأموریت این سازمان حفاظت از انسان، اموال و محیط زیست بیان شده است. همچنین LPCB لیستی از محصولات و شرکت‌هایی که در زمینه آتش‌نشانی و ایمنی موردتأیید هستند را در کتابی مرجع، با عنوان کتاب قرمز منتشر می‌کند. در این مرجع حداقل الزامات مورد تأیید این موسسه آورده است که برای مشخص‌کننده‌ها (  Specifiers) قانون‌گذاران ( Regulators ) طراحان ( Designers ) و مصرف‌کنندگان ( End Users ) صنایع آتش‌نشانی و ایمنی کاربرد دارد. این کتاب شامل دو جلد است که در جلد ۱ ، انواع خدمات و محصولات کشف، اعلام و اطفای حریق به روش فعال ( Active ) و همچنین لیست شرکت‌های دارای گواهینامه، ثبت گردیده و در جلد ۲ ، انواع سیستم‌های ایمنی، حفاظتی، مدیریتی و محصولات ساختمانی که با روش غیرفعال ( Passive ) از بروز حریق پیشگیری می‌کنند، به انضمام اطلاعات زیست‌محیطی در بخش‌های مستقل معرفی می‌شوند. تأییدیه LPCB در واقع پروسه انطباق و ارزیابی اصول و مبانی‌ای‌ است که توسط سازمانی مستقل از تولیدکننده یا مصرف‌کننده تعریف می‌شود، است. الزامات و آئین‌نامه‌هایی که توسط LPCB تعیین و براساس آن گواهینامه صادر می‌شود، اطمینان خاطری است برای مصرف‌کنندگان محصولاتی که جان و مالشان به‌شدت، متأثر از صحت عملکرد آنهاست. ( حتی در برخی نقاط دنیا، تأییدیه‌ها و آئین‌نامه‌های LPCB ، به‌عنوان آیین‌نامه‌ اجباری تلقی می‌شود ) مثل سازمانهای نظام مهندسی ساختمان در کشور عزیزمان.

 در هر بخش LPCB با عنوان ناظر، طرح و برنامه تأییدیه خود را براساس اطمینان از حصول کیفیت و اجرای حداقل مقادیر و ارزش‌های فنی و آزمایشات مستمر بر روی محصولات تولیدکنندگان، طی بازرسی و تست‌ها تنظیم می‌کند. تأییدیه پیمانکاران و نصابان نیز، شامل نظارت و کنترل وضعیت کاری و کیفیت اجرای پروژه‌های پیمانکاران طی بازرسی‌های ادواری مستمر می‌‌باشد که مداوماً تحت نظارت و پایش LPCB قرار می‌گیرد.

 دارابودن تأییدیه LPCB مزایای بسیاری برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان صنعت ایمنی از حریق دارد که ذیلاً به برخی از آنها اشاره می‌شود:

 – ضرورت اطلاع مصرف‌کنندگان از اینکه آیا محصول موجود براساس مشخصات و الزامات معین‌شده، تولید شده است؟ الزامات همچون: رعایت ایمنی حین تولید، اثرات زیست‌محیطی، دوام، انطباق‌پذیری، تناسب با نوع کاربری و شرایط تعریف‌شده مشتری و …

 – کاهش خطرات ناشی از عدم رعایت اصول ایمنی در ساخت، نصب و اجرای پروژه‌ها برای پیمانکاران و کارفرمایان

 – کاهش خسارات مالی ناشی از عدم رعایت صحیح مواد و مصالح ایمنی

 – صرفه‌جویی در زمان، به‌دلیل سرعت در انتخاب محصول یا خدمات موردنیاز

 – رشد فروش محصولات دارای تأییدیه معتبر که در سطح جهانی دارای اعتبار مقبول می‌باشد.

 – به محصول یا خدمات ارزش افزوده می‌دهد.

 – پوشش مسئولیت برای تولیدکنندگان، به‌نحوی که اثباتی است برای تولیدکنندگان یا پیمانکاران که از روش‌ها و متدهای مدرن و مطمئن برای تولید یا ارائه خدمات پیروی می‌کنند.

 همچنین LPCB ازطریق اتصال با سرویس خدمات پس از فروش سلطنتی انگلستان ( United Kingdom Accredition Service ) توانسته است برای کاربری‌های خاص نیز گواهینامه صادر کند که در اینصورت لوگوی آنها در کنار یکدیگر برای تولیدکننده یا خدمات‌دهنده قابل استفاده است.

 مخفف Under Writers Laboratories می باشد که یک سازمان مستقل بین‌المللی صادرکننده مجوز مخصوص محصولات ایمنی است. دفتر مرکزی این شرکت آمریکایی که درسال ۱۸۹۴ تاسیس شده است، شهر North Brook Illinoise بوده و کار خود را در سال ۱۹۰۵ با ارائه تأئیدیه برای خاموش‌کننده‌های دستی آغاز نمود. هم اکنون با دارا بودن بیش از ۶۴ آزمایشگاه تست و صدور گواهینامه‌های تضمین و تأئید محصول در زمینه‌های مشابه ایمنی نظیر کیفیت آب، ایمنی غذا، مواد پرخطر و تست‌های عملیاتی میزان تحمل آلایندگی محیط زیست فعالیت دارد.  UL باتوجه به استانداردها و روش‌های تست، بصورت اختصاصی بر روی محصولات، مواد اولیه، قطعات، مونتاژ و تولید وسائل و تجهیزات مربوط به محصولات ایمنی اقدام می‌کند. ازدیگر فعالیت‌های این سازمان، ارزیابی و تضمین کارایی پروسه تجارت شرکت‌ها براساس برنامه ثبت‌شده سیستم مدیریتی آنها است. همچنین  ULدر زمینه بهداشت محیط، وظیفه ارزیابی و تضمین کیفیت آب‌های شرب و پاک را در آزمایشگاه‌های خود که در South Bend ایالت ایندیانا واقع است، برعهده دارد. UL یکی از تست‌کننده‌های موردتأئید سازمان ایمنی و بهداشت حرفه‌ای آمریکاOSHA  است که در زمره سازمان‌های استاندارد قرار دارد. UL با ۱۲۰ مرکز خدمات بازرسی، در سال ۲۰۰۸ دارای ۶۸۰۸ نفر پرسنل بوده و در ۹۸ کشور جهان دارای اعتباری بین‌المللی است.